İnsanlar alkollü ve alkolsüz olmak üzere içeceklerini tercih ederken arılar da polen ve nektar toplayacakları çiçekleri alkollü ve alkolsüz olmasına göre tercih ediyorlar. Bilim insanları tarafından doğada bazı memelilerin fermente nektarları tüketmesine ek olarak arıların da fermente nektarları toplama eğilimi olduğu gözlemlendi.
Britanny Camacho’nun nektar toplayan arı illüstrasyonu
Ohio Üniversitesinden Charles Abramson’ın arıların alkol alımına dair hayrete düşüren ve esprili bir ifadesi dahi var:
‘’Arılara saf etanol (bir çeşit alkol) içirebiliriz ve saf etanol içen başka hiçbir organizma bilmiyorum. Bir üniversite öğrencisi dahi içemez.’’
Alkolizmin Tedavisi İçin Geliştirilen İlaçların Üretiminde Arıların Katkısı
Günümüzde bilim insanları, Dünya Sağlık Örgütünün bir hastalık olarak tanımladığı alkolizmi dünya genelinde çözmek için çeşitli çalışmalar yürütmekte. Bu çalışmaların birçoğu alkol alımını engellemek üzere geliştirilen ilaçlardan oluşuyor. Örneğin: Disülfiram alkol alımının ertesi gününde yaşanılan problemlerin alkol tüketiminin hemen ardından deneyimlenmesine neden oluyor. Karaciğerde belli enzimlerin çalışmasını engelleyerek ortaya çıkardığı baş ağrısı, çarpıntı gibi alkol alımını durduracak rahatsızlıklar alkol tüketimini engelliyor.
Peki alkolizm tedavisinde arıların ne gibi katkısı olabilir ?
Arıların fermente nektarları toplayarak etanol tükettiğini gözlemleyen Abramson, disülfiramın arılarda da etkili olduğu ispatlanırsa alkolizm tedavisinde kullanılacak ilaçların etkilerini gözlemlemek için uygun ve ekonomik model organizmalar olabileceklerini öngördüğü çalışmalar yürütüyor.
Arıların kendi iradeleri ile laboratuvara uçup alkol tükettikleri ve tekrar uçup gidene kadar davranışlarını gözlemledikleri ilginç bir deneyi yürüten Abramson, arıların düşük dozda aldıkları alkolün hareket ve öğrenme kabiliyetlerini bozduğunu belirtiyor. Aynı zamanda arılara antabusun (disüfiram) verilmesinin alkol alımını durduracak düzeyde etki ettiği gözlemlendi. Ancak Bristol’deki bir eğitim hastanesinde çalışmakta olan Chris Johnstone deneyler için arılardan daha kompleks beyinlere sahip organizmalara ihtiyaç olduğunu söylemekte.
Abraham, bir sonraki çalışmasında arıların her laboratuvarı ziyaret edişinde belirli miktarda antabus (disülfiram) vererek bir sonraki gelişlerinde tükettikleri alkol miktarının ve tercihlerinin değişip değişmeyeceğini gözlemlemeyi planlıyor.
Yazar: Çağan Kuru
Editör: Cengizhan Öztürk
Referanslar
Miler, K., Kuszewska, K., Privalova, V., & Woyciechowski, M. (2018). Honeybees show adaptive reactions to ethanol exposure. Scientific Reports, 8(1). doi:10.1038/s41598-018-27117-6
Abramson, C. I., Stone, S. M., Ortez, R. A., Luccardi, A., Vann, K. L., Hanig, K. D., & Rice, J. (2000). The development of an ETHANOL model using social Insects I: Behavior studies of the honey bee (apis mellifera L.). Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 24(8), 1153-1166. doi:10.1111/j.1530-0277.2000.tb02078.x
Bumblebee – Brittany Camacho. (n.d.). Retrieved March 30, 2021, from https://www.artpal.com/BrittanyCamacho?i=150496-44