10 Şubat Cuma sabahının erken saatlerinde (03.00 civarı), Yeni Zelanda Güney Adası’nın ıssız bir plajı olan Farewell Spit’te yaklaşık 250-300’ü hayatını kaybetmiş yaklaşık 416 pilot balina kıyıya vurmuş olarak bulundu. Yardıma koşan 500’ün üzerinde gönüllünün yardımıyla 100’ün üzerinde balina tekrar suya geri döndürüldü fakat büyük bir kısmı karaya tekrar vurdu. Hava kararana kadar gönüllüler karada kalan balinaların hayatta kalması için çaba gösterdiler. Çalışmalar hava kararıncaya kadar devam etti ardından sonraki gün için planlar yapılmaya başlandı çünkü balinalara gece müdahale edilemiyor, güvenlik nedeniyle. Balinalar stres altındayken saldırgan hale gelebiliyorlar ve bunun sonucunda bir insanı yaralayabilirler. Bununla birlikte bir diğer tehlike hastalık taşıma riski. Bu nedenle müdahale sırasında vücut sıvılarıyla temas etmemeniz gerekiyor.
Yeni Zelanda için karaya vuruş noktası diyebiliriz. 1840 yılından günümüze kadar Yeni Zelanda kıyılarına vuran 5000’den fazla balina ve yunus kaydedildi. 1800’lerden bu yana kaydedilmiş en büyük üçüncü toplu karaya vuruş. Kayıtlara göre Chatham Islands’ta 1918 yılından 1000 balina, 1985 yılında Auckland’da ise 450 balina karaya vurdu.
Yukarıda söylediğim gibi, Yeni Zelanda yıllar boyunca toplu ya da toplu olmayan karaya vuruşlar olması nedeniyle herhangi bir durumla karşılaştığınızda rapor edebileceğiniz kanallar var.
Balinalar neden karaya vuruyor?
Bunun net bir cevabı yok. Birçok olayda kesin bir şey söylenemiyor ancak birden fazla faktörün birleşimi olarak tahmin ediliyor; yaşlılık, hastalık, yaralanma, seyir hataları ve sosyal bağlar.
Fotoğraf: Deb Price / Department of Conservation
Durumu tespit ettiğinizde nasıl rapor etmeniz gerekiyor?
Karşılaştığınız durumu aktarırken gördüğünüz hayvanların sayısı, denize olan uzaklığı/konumu, renkleri, buna bağlı olarak yüzgeci olup olmaması, varsa büyüklüğü ya da yara görüp görmediğinizi söylemeniz önemli. Ayrıca ekiplerin alana ulaşmasını sağlamak için olay yerinin tasvirini yapmak da önem taşıyor.
Tam bu anda yapmanız gerekenler:
Hayvanın yüzgecine ve kuyruğuna odaklanarak hafifçe su dökerek serin tutmak
Bulabildiğiniz havluyla ya da su yosunlarıyla sarmak
Alanı elinizden geldiğince sessiz tutmalısınız. Etrafınızda yüksek sesle oyun oynayan çocuklar ya da havlayan bir köpek varsa onları alandan uzaklaştırmalısınız.
Yapmanız gerekenlerin yanında yapmamanız gerekenler de oldukça önemli:
Solunum deliğine su dökmeyin/kapatmayın
Gözlerini kapatmayın
Kuyruğuna basmayın
Hayvanın başının dibinde durmayın
Kuyruğundan çekiştirmeyin
Hayvanı suya yuvarlamayın
Bağırmayın
Yani kısacası kendinize yapılmasını istemediğiniz şeyleri yapmamanız gerekiyor.
Kurtarma çalışmaları iki ekibin iş birliğiyle gerçekleşiyor: Project Jonah ve Department of Conservation. Gelişmeleri takip etmek ve daha fazla bilgi almak için web sayfalarını inceleyebilirsiniz.
Kapak Görseli: Deb Price / http://www.doc.govt.nz/
Yazan: İlayda İnan