Demokratik Kongo cumhuriyeti topraklarında bulunan Virunga Milli Parkı; Virunga dağları üzerinde 790,000 hektarlık bir araziyi kapsayan, Afrika kıtasının en eski milli parkıdır. 1925 yılında ilk olarak dağ gorillerinin korunması amacıyla kurulan park, günümüzde 65 amfibi, 109 sürüngen, 196 memeli, 706 kuş ve 2077 bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Barındırdığı türlerin 300’den fazlasının endemik olduğu Virunga Milli Parkı, aynı zamanda Afrika kıtasının en yüksek biyoçeşitliliğe sahip parkıdır.
Görsel 1: Virunga Milli Parkı sınırları
Park, kuruluşundan bu yana geçen süre boyunca yaşadığı ve günümüzde de yaşamakta olduğu çok çeşitli zorluklara rağmen Afrika kıtasındaki en büyük koruma çalışmalarından birine sahne olmuş, Parkta bulunan dağ gorilleri ve diğer nesli tehlike altındaki türlerin nüfusunu arttırma projelerinde kritik başarılar elde edilmiştir.
Görsel 2: Dağ gorillerinin popülasyon artışı grafiği
Görsel 3: Koruma altındaki bölgede bulunan dağ gorilleri ve park görevlileri
1979’da UNESCO Dünya Mirası listesine alınan park, Orta Afrika’da on yıllardır devam eden çatışmalar sebebiyle ciddi tehdit altındadır. 1996 yılında başlayan ve Afrika’nın kendi içinde yaşanan bir dünya savaşı olarak betimlenebilecek Kongo savaşları, büyük dünya ülkelerinin bu çatışmalar sırasında kendilerine pay alabilmek için birbirlerine karşı milis kuvvetler aracılığı ile savaşmasına sebep olmuştur. Bu savaşların etkileri 21. yüzyıla sıçramış, parkın çeşitli bölgelerinin kontrolü savaş yıllarında bu milis kuvvetler tarafından ele geçirilmiştir. Günümüzde parkın kontrolu geri alınmış olsa da bu kuvvetler zaman zaman park sınırları içerisinde varlık göstermeye ve çevre kasabaları ele geçirmeye devam etmektedir.
Kaçak avcıların da hem hayvanlar hem insanlar için büyük bir silahlı tehdit oluşturduğu Virunga’da 2021 yılında ölüme sebebiyet verebilecek 1260 hayvan tuzağı etkisiz hale getirilmiştir. Bu tuzaklar çoğunlukla yurt içi veya yurt dışındaki pazarlara vahşi hayvan eti satışı yapan kaçakçılar tarafından kullanılmaktadır.
Görsel 4: Tuzakları toplayan bir park görevlisi
Günümüzde güvenliğini 770’ten fazla silahlı korucunun sağladığı parkta şimdiye kadar 200’ü aşkın görevli hayatını kaybetmiştir.
Virunga için bir başka süregelen tehdit ise petrol arama faaliyetleridir. 2010 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti hükümeti tarafından SoCo petrol şirketine verilen keşif hakları parkın arazisinin yarısını kapsamaktaydı. 2014 yılının nisan ayında gösterime giren Virunga isimli belgeselin yarattığı etki ile birlikte tüm dünyadan gelen tepkiler ve aktivistlerin mücadelesi sonrasında SoCo, 2014 yılının haziran ayında WWF ile ortak bir bildiri yayınlayarak Virunga’da petrol aramayı durdurduğunu açıkladı. Bu olumlu gelişmeye rağmen hükümet 2022 yılının haziran ayında, 2014 yılında yaşanan bu olay için aktivistleri suçlayan açıklamalarda bulunmuş ve park sınırlarını da içine alan çok geniş bölgelerdeki petrol arama haklarını bu sefer daha geniş ölçekte yeniden satışa çıkarmıştır.
Görsel 5: Yeni planlanan petrol keşif teklifi
Bu karardan sadece Virunga değil tüm Orta Afrika coğrafyasının zarar göreceği kesin olmakla birlikte, 21. yüzyıl içerisinde tüketimi son bulacak petrolün elde edilebilmesi için dünyanın en verimli bölgelerinden birinin talan edilmesi geri dönülemez sonuçlar doğuracak bir hatadır. Virunga ve daha birçok benzeri bölgenin bu denli yoğun yok etme girişimlerine daha ne kadar dayanabileceği insanlık için büyük bir merak konusu, yapılan onca barış ve koruma antlaşmasının dünya ülkeleri tarafından kolayca yok sayılabilmesi ise büyük bir utanç kaynağıdır.
Yazar: Sinan Boz
REFERANSLAR
Bizawu, K., & Gomes, M. F. (2016). OIL EXPLOITATION AT VIRUNGA PARK AS A THREAT TO THE ENVIRONMENT AND TO ENDANGERED ANIMAL SPECIES. Veredas Do Direito: Direito Ambiental E Desenvolvimento Sustentável, 13(27), 11–29. https://doi.org/10.18623/rvd.v13i27.897
Greenfield, P. (2022, October 3). DRC to auction oil and gas permits in endangered gorilla habitat. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2022/jul/23/democratic-republic-of-congo-auction-oil-gas-permits-endangered-gorilla-habitat-aoe
Plumtpre, A. J., & Williamson, E. A. (2001). Conservation-oriented research in the Virunga region. Mountain Gorillas, 361–390. https://doi.org/10.1017/cbo9780511661631.015
Reporter, G. S. (2022, December 6). ‘You think it’s over, but it begins again’: can Virunga national park survive more conflict and a new hunt for oil? The Guardian. https://www.theguardian.com/global-development/2022/nov/16/can-virunga-national-park-survive-more-conflict-and-a-new-hunt-for-oil
Robbins, M. M., Gray, M., Fawcett, K. A., Nutter, F. B., Uwingeli, P., Mburanumwe, I., Kagoda, E., Basabose, A., Stoinski, T. S., Cranfield, M. R., Byamukama, J., Spelman, L. H., & Robbins, A. M. (2011). Extreme Conservation Leads to Recovery of the Virunga Mountain Gorillas. PLoS ONE, 6(6), e19788. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0019788
Rosen, J. W. (2021, May 3). Oil Firm Bows to Pressure, Ends Operations in Africa’s Oldest Park. Science. https://www.nationalgeographic.com/science/article/140612-virunga-warden-shooting-congo-gorillas-soco-oil
The Economic Value of Virunga National Park | Publications | WWF. (n.d.). World Wildlife Fund. https://www.worldwildlife.org/publications/the-economic-value-of-virunga-national-park
Tsafack, M. A. F. (2022, August 18). DRC’s forests-for-oil sale reeks of neocolonialism. Environment | Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/opinions/2022/8/18/drcs-forests-for-oil-sale-reeks-of-neocolonialism
Vandoorne, S., & Burnside, T. (2022, July 28). Oil permits up for auction in Congo’s Virunga park, putting endangered gorillas at risk. CNN. https://edition.cnn.com/2022/07/27/africa/oil-rights-drc-virunga-intl/index.html
Virunga Rangers | Alliance. (2022, November 23). Virunga National Park. https://virunga.org/alliance/virunga-rangers/
Comments