Birçok hayvan türünde, kromozomlar cinsiyetler arasında değişiklik göstermektedir. Erkek Y kromozomuna sahiptir. Fakat bazı hayvanlarda, örneğin kuşlarda, tam tersi bir durum söz konusu. Dişi kuşların kendi cinsiyet kromozomları vardır: W kromozomu. Uppsala’daki araştırmacılar ilk kez, W kromozomunun gen haritasını çıkartıp evrimini incelediler.
Yeni bir araştırma, yeterince şaşırtıcı bir şekilde, bir kuşun W kromozomunda bir dişinin gelişimine sebep olan genler olmadığını gösteriyor.
Bir türün tüm bireylerinde sadece bir istisna dışında aynı çeşit kromozomlar vardır. Birçok türde, cinsiyetlerin farklılık göstermesinin sebebi erkeklerin taşıdığı Y kromozomudur. Erkek karakterinin ve üreme organlarının gelişimini sağlayan genler içerir. Eğer Y kromozomu yoksa, organizma dişi olacaktır.
Kuşlarda durum farklıdır. Dişi kuşlarda onları eşsiz yapan bir kromozom var: W kromozomu.
Nature Communications’ın yayımladığı bir araştırmada, Linnea Smeds, Hans Ellegren ve meslektaşları yeterince şaşırtıcı bir şekilde bir kuşun W kromozomunda bir dişinin gelişimine sebep olan genler olmadığını belirtiyorlar.
Hans Ellegren bu konuda şöyle diyor, ’’W kromozomu bulunan kuşlarda ve diğer hayvanlarda cinsiyeti belirlemek, X kromozomundaki eşdeğer sayılara bağlıdır. İki X bir erkeği meydana getirirken, bir X de dişiyi meydana getirir.(W kromozomu ile beraber=XW).’’
W kromozomu dişiler için bir tür tampon görevi görüyormuş gibi görünüyor ki X kromozomu genlerine benzer genler içeriyor. Belirli genlerin işlev görmesi için, bir bireyde o genden iki tane olması kritik bir durum. Bu şekilde, W kromozomu sadece bir X kromozomu olan dişiler için tamamlayıcı işlevi görür.
Araştırmacılar W kromozomunun diğer genetik materyallerden daha yavaş bir hızla değiştiğini keşfetmiştir.
Hans Ellegen şöyle demiştir, ‘’Bunun sebebi genin anne tarafından gelmesi ve dişilerdeki genler erkeklerin genlerinden daha az mutasyona uğrar.’’
Çoğu mutasyon üreme hücresinin oluşumu sırasında meydana gelir. Erkekler kadınlardan çok sayıda üreme hücresi üretirler ve bu sebepten ötürü bir spermin yeni bir mutasyon taşıma olasılığı bir yumurta hücresinden çok daha fazladır.
W kromozomu sadece anneden gelen hücre çekirdeğinden olan tek kromozomdur. Mitokondride olan küçük miktar DNA ile bu hücreyi paylaşır.
Çeviren: Zeynep Polat
Kaynak:SCIENCEDAILY
Comments