Ne zaman sera gazı salımından konuşulsa akla ilk olarak küresel ısınma gelir. Şimdi biliyoruz ki aşırı sera gazı salınımının en az küresel ısınma kadar olumsuz bir etkisi daha var. “okyanus asitlenmesi”.
Avustralya Büyük Mercan Resifi’nde çalışan araştırmacılar. Fotoğraf: Lester Kawiatkowski
Okyanus asitlenmesi bugün artık aşina olduğumuz bir kavram; kısaca okyanusların atmosferden antropojenik karbondioksiti emmesi ve bunun sonucu olarak deniz suyunun pH değerinin düşmesi. Atmosferden emilen karbondioksit deniz suyuyla reaksiyona girince bir tür asit oluşumuna sebep oluyor ve pH’ın düşmesiyle sonuçlanıyor.
Tabi bu durumun deniz ekosistemine etkileri mevcut. Özellikle kalsifikasyon yapan canlılar pH değerinin düşmesine karşı çok hassaslar. Bunların arasında mercan resifleri,fitoplanktanlor, midyeler bulunuyor.Örneğin mercanlar kalsiyum karbonat biriktirerek,kalsifikasyon yaparak, büyüyorlar. Okyanusun asitlenmesi kalsiyum karbonat birikimini azaltıyor ve daha da ilerde çözünmelere sebep oluyor.
Calderia tarafından yapılan bir çalışma 2008-2009 yıllarında mercan kalsifikasyonunun 1975-1976 ‘dan %40 daha az olduğunu ortaya çıkardı.Ancak yine de bu azalmanın ne kadarının asitlenme sonucu ne kadarının kirlenme,küresel ısınma ve aşırı avlanma gibi faktörler sonucu olduğunu söylemek zor.
Geçtiğimiz günlerde Carnegie Enstitüsü’nden Rebecca Albright ve Ken Caldeira’nın liderlik ettiği bir ekip mercan resifleri üzerinde okyanus asitlenmesinin etkisini görmek için ilk defa doğal bir ekosistemde deney yaptılar. Avustralya’nın Güney Büyük Set Resifi’nde gerçekleşen deneyde deniz suyunun alkalinitisini değiştirdiler.Resiflerin pH değerini endüstriyel çağdan önceki seviyeye yaklaştırdılar ve kalsifikasyon miktarını ölçtüler. Deney sonucunda kalsifikasyon miktarının bugünden daha fazla olduğunu gördüler.
Deneyi yapan bilm insanları bu çalışmanın bir ilk ve okyanus asitlenmesinin etkileri açısında onemli bir kanıt olduğunu belirtti. Sığ su ekosistemlerini korumak amacıyla bunun gibi jeo-mühendislik çalışmaları gerçekleştirilebilir ancak bütün okyanusa bunu uygulamak neredeyse imkansız. Bu nedenle mercanları korumak için en etkili yolun insan kaynaklı sera gazı salınımının kesilmesi gerektiğini ve eğer şu an harekete geçmezse gelecek yüzyılda mercanlardaki bütün yaşamın yok olacağını ekledi.
Çeviren: Onur Karakuş
Kaynak: Carnegiescience