Prunus Mahaleb, idris ağacı, Aziz Lucy yemişi ya da bildiğimiz adıyla mahlep…
Mahlebi günlük hayatımızda çok sık karşımıza çıkmasa da adını ağacından alan bir baharat olarak biliyoruz. Peki nedir mahlep, nerelerde karşımıza çıkar, ne koşullarda yaşar ve yapısal olarak ne biçimlerde bulunabilir. Bu yazımızda sizinle mahlebin serüvenini inceleyeceğiz.
Bir Tanrıça Meyvesi
Tanrıça İnana
Binlere yıldır Mezopotamya topraklarında yetişen bu bitki Antik Sümer’de aşk ve güzellik tanrıçası İnana ile eşleştirilmekteydi (bitki aynı zamanda Akdeniz, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya gibi kuru ve ılıman iklimlerde de lokal olarak yetişmekte). Gılgamış Destanı’ndaki anlatılara göre o dönemde tıbbi faydaları ile biliniyordu.
Arapça orijinali ile bildiğimiz ismiyle mahlep birçok dilde yer etmiş ve mahlep, mahlebi veya mahaleb gibi türetilmiş isimlerle kullanılmakta.
Yasak Meyve
Meyvenin yanlış kullanımı oldukça tehlikeli ve kullanmadan önce bir uzmandan yardım almak gerekiyor. Meyvenin Ermenistan ve Yunanistan’da mutfak kullanımı amacıyla satışı sınırlandırılmış durumda. Bölgede bitkinin üretim merkezi konumundaki ülke ise Suriye.
Meyve yapısı
Mahlebin Morfolojik Yapısı
Mahlep gülgiller ailesine ait basit yapraklı bir bitkidir. Boyu on metre, çapı ise 40 cm boyuna kadar büyüyebilir. Yapraklarının üzeri parlak ve tüysüz alt yüzeyi ise tüylüdür. Çiçekleri beyazdır ve benzeri çiçekli bitkilere göre daha fazla çiçek üretir. Meyveleri ise olgun halindeyken siyah renkte bulunur. İnsanlar tarafından yaygın olarak tüketilmesi ile birlikte bir kuş besini olmasıyla da önemli bir yere sahiptir.
Türkiye’de ve ODTÜ’de Mahlep
Çiçek yapısı
Ülkemizde İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yerel olarak yetişmekte olan bu bitkiyi ODTÜ’de de çeşitli binaların önünde veya ormanlarda bulmak mümkün. Ülkemizde çeşitli ticari üreticiler tarafından kurutulmuş, toz ya da farklı formlarda üretilmekte ve bununla birlikte kozmetik, yiyecek içecek endüstrisi gibi sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Yazar: Cengizhan Öztürk
Referanslar
(n.d.). Retrieved November 08, 2020, from http://www.agaclar.org/agac.asp?id=733
Cherry ‘Mahaleb’ – (Prunus mahaleb). (n.d.). Retrieved November 08, 2020, from https://www.amkhaseed.com/products/cherry-mahaleb-prunus-mahaleb
DoÄŸan, H. (2020, October 08). Prunus mahaleb, Greater plantain, Mahlep. Retrieved November 08, 2020, from https://kocaelibitkileri.com/prunus-mahaleb/
Katzer, G. (n.d.). Mahaleb Cherry (Prunus mahaleb L.). Retrieved November 08, 2020, from http://gernot-katzers-spice-pages.com/engl/Prun_mah.html
Prunus mahaleb. (n.d.). Retrieved November 08, 2020, from https://www.vdberk.com.tr/agaclar/prunus-mahaleb/