İran Çevre Dairesi diclofenac’ın ülke içinde üretimini, ihracatını, ithalatını ve hayvancılıkta kullanımını resmi olarak yasakladı. Hayvancılıkta ağrı kesici olarak kullanılan, steroid olmayan bir tür iltihap sökücü olan diclofenac çeşitli türden akbabaların dünya genelinde sayısının azalmasının başlıca sebebi.
Doğanın çöpçüleri olarak da adlandırılan akbabalar leşçil canlılar. Bu da, kendileri ölü hayvanlarla ziyafet çekerken doğayı da salgın hastalıklardan korudukları anlamına geliyor. Ne yazık ki, diclofenac tedavisi gördükten hemen sonra ölmüş olan hayvan leşlerini yiyen akbabalar böbrek yetmezliğinden dolayı bir kaç gün içinde ölüyor.
Abu Dhabi Göçmen Türler Konseyi Başkanı Lyle Glowka’ya göre diclofenac’ın yasaklanması akbabaların Afrika ve Avrasya’da korunması içinn önemli bir adım ve İran’ın kuşları koruma konusunda ciddiyetini ve lider rolünü gösteriyor. Bölgedeki diğer ülkeler de bu konuda İran’ı izlemeli ve diclofenac’ı yasaklayan Hindistan, Pakistan ve Nepal’e katılmalı.
Bu önemli karar, İran’ın mart 2015’te imzaladığı Göçmen Av Kuşlarını Araştırma Koruma Anlaşması(Convention on Migratory Species Raptors MoU)’na taraf olan devletlerin ikinci toplantısında açıklandı. İran İslam Cumhuriyeti dünya genelinde sayıları hızla düşen küçük akbabaların Orta Doğu’daki son kalelerinden biri. Ayrıca, söz konusu anlaşma ile korunan türlerin yüzde altmışına ev sahipliği yapıyor.
Diclofenacın tamamen yasaklanması akbabaların neslinin tükenmesini önlemek için sürdürülen uluslarası savaş için büyük önem taşıyor. Bu başarı Çevre Dairesi, İran Veteriner Hekim Örügüt ve Tarlan Ornitoloji Grubu’nun işbirliği sayesinde elde edildi. BirdLife Orta Doğu Ortaklığı bölgesel sorumlusu İbrahim Khader, İran tarafından alınan bu kararın akbabaların ölüm oranını düşürerek bu kilit türlerin nüfuslarının yavaş da olsa artışa geçmesini sağlayacağını dile getiriyor.
Ancak, diclofenac dünya genelinde büyük bir sorun kaynağı olmaya devam ediyor. Diclofenac’ın hayvancılıkta kullanılmasından ötürü Güney Asya’da yaşayan üç akbaba türünün popülasyonları 90lı yıllardan beri yüzde doksan dokuzdan fazla küçüldü. BirdLife ortaklığı tarafından yürütülen kampanya çalışmaları sayesinde diclofenac’ın hayvancılıkta kullanımı 2006 yılında Hindistan, Nepal ve Pakistan’da tamamen yasaklandı. Bunun sonucunda, çok azalmış da olsalar, akbaba nüfusları dengelenmeye başladı.
Fakat, Asya’daki korkunç duruma rağmen diclofenac kullanımı Avrupa’daki akbaba nüfusunun yüzde doksan beşine ev sahipliği yapan İspanya gibi bir çok Avrupa ülkesinde 2013 yılında yasal hale getirildi. Göçmen Kuşlar Anlaşması Sekreterliği ve BirdLife şimdi de Avrupa Birliği’ni diclofenac kullanımını yasaklamaya davet eden kampanyalar düzenliyor.
Çeviren: Batuhan Çağrı YAPAN
Kaynak: BIRDLIFE