Bizleri, insanlara ve diğer canlılara olan etkisinden dolayı derinden üzen Hatay orman yangınını gelin bir de diğer canlılar açısından bakalım. Orman yangınları gündeme oturduğu an aklımıza ilk yanan ağaçlar ve ardından yangından etkilenen insanlar gelir. Peki aklınıza hiç Hatay’a özgü olan Geyik Böceği geldi mi? Binlerce lira eden bu böceğe koleksiyoncuların ilgisi çok yüksek. Böceğin en önemli ve asli yaşam merkezi Hatay’dır. Burada yaşanacak bir yangında en azından böyle bir böcek türünün bile ne kadar etkileneceğini biraz düşünün.
Gelin şimdi hiç kimsenin aklına gelmeyen bir diğer konuya: Göçmen kuşlar. Hatay, göçmen kuşların en önemli geçiş noktalarından birisidir. Bu doğal olmayan sebeplerle ortaya çıkan orman yangınının göçmen kuşları nasıl etkileyeceği bir merak konusu çünkü Hatay’dan ilkbahar ve sonbahar aylarında yaklaşık 150 bin göçmen kuş geçiyor. Sonbaharda yapılan göçlerin ağustos ile ekim aylarında yapıldığı biliniyor. Ekim ayında oluşan bu yangınlardan kaç tane göçmen kuşun etkilendiği bilinmiyor ve sorulmuyor.
Hatay orman yangınının odak noktası zor durumda kalan insanlardı ama orman içindeki tür çeşitliliği de çok mühim bir nokta. Biz önem göstersek de göstermesek de orman içerisindeki gözle görülür hayvanların yanında bizim fark edemediğimiz birçok canlı da ya öldü ya da can çekişti. Hatay’da yaşayan insanlar bölgeyi terk edebildiler belki de fakat içindeki o küçük canlıların yaşamları sona erdi.
Memeli hayvan çeşitliliği bakımından da önemli olan Hatay’da 66 tür bulunmaktadır. Hatay bu sayı ile memeli çeşitliliği bakımından Türkiye’nin en zengin illerinden birisi konumundadır. Bunca türün kısaca takımlarının isimlerini vermek gerekirse: Kirpiler, böcekçiller, yarasalar, çift toynaklılar, etoburlar (kurtlar, sırtlanlar, foklar vb. farklı türler mevcut.), kemiriciler. Aralarında soyu tükenmekte olan memeli türleri de bulunduran bu takımlar ülkemizin tür çeşitliliği için büyük bir önem arz ediyor. Orman yangınları ile türlerin nasıl etkileneceği bir merak konusu.
Memeli hayvanların yanı sıra sürüngenler de bu yangından etkilendi. Özellikle kaplumbağalara olan etkileri çok net gözüken bu yangında birçok kaplumbağanın cansız bedeni yangın sonrasında net gözlemlendi. Bir kuş ve doğa gözlemcisi olan Emin Yoğurtcuoğlu’nun duyarlılık göstererek gidip çektiği kaplumbağa fotoğraflarında durumun ciddiyeti gözler üzerine seriliyor.
Bölgede en çok etkilenen canlılar tabi ki bitkilerdi. Ülkemizde yıllar geçtikçe azalan ormanlardan sonra geriye kalan sınırlı ormanlarımızın yana yana tükenmesi oldukça üzücüdür. T.C. Hatay Valiliğine göre de Hatay’daki 2000’den fazla bitki çeşidinin 300’e kadarını endemik bitki türleri oluşturuyor. Bu ülkemizdeki endemik bitkilerin yaklaşık %10’u ediyor. Bu kadar önemli bir bitki havzasına sahip Hatay’da orman yangınları daha ciddiye alınmalıdır.
Bu kadar fazla türü bünyesinde barındıran Hatay ilimizdeki yangınlar maalesef ilimizdeki insanları etkilediği kadar diğer canlı türlerini de etkiliyor. Her yangında sadece bölgedeki ağaçlar etkilenmiyor, onlarca başka türün de bölgedeki yaşama mücadelesi zorlaşıyor. Ekolojik açıdan hem Türkiye için hem de dünya için büyük bir öneme sahip Hatay’da orman yangınlarına karşı sessiz kalınmamalıdır.
Yazar: Zeynep Fesiha Yavuz
Editör: Ceren Müşerref Şelte
Referanslar
Atay, E., & Oğur, E. (2011, March). Değişen Çevre Koşullarının Geyikböceği (Lucanus cervus: Coleoptera: Lucanidae) Populasyonu Üzerine Olumsuz Etkileri. Retrieved from http://kfbd.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/2011_MART/9-Degisen_Cevre_Kosullarinin_Geyik_Boecegi__Lucanus_cervu.pdf
Fotoğraf. (n.d.). Retrieved December 18, 2020, from https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/hatayda-orman-yangindan-kalanlar/0
Fotoğraf. (n.d.). Retrieved December 18, 2020, from https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/hataydaki-orman-yanginina-karadan-mudahale-suruyor-
Geyik Böceği için koruma planı. (n.d.). Retrieved December 18, 2020, from https://www.antakyagazetesi.com/geyik-bocegi-icin-koruma-plani/
Karataş, A. (2016, June). Hatay İli’nin Memeli (Mammalia) Faunası [Mammalian (Mammalia) Fauna of Hatay Province]. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/304717240_Hatay_Ili’nin_Memeli_Mammalia_Faunasi_Mammalian_Mammalia_Fauna_of_Hatay_Province
Müdürlüğü, B. (n.d.). Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesi. Retrieved December 18, 2020, from http://www.hatay.gov.tr/tibbi-ve-aromatik-bitkiler-muzesi
SANCAKTAR, B. (n.d.). Kuş Gözlem Merkezi. Retrieved December 18, 2020, from http://www.belen.gov.tr/kus-gozlem-merkezi