Galapagos Adaları uzun zamandır bilim insanları için volkanik özellikler, bitki ve hayvan popülasyonlarının dağılışı konusunda doğal bir laboratuvar işlevi görüyor. Adalardaki canlılar Charles Darwininkilerin de aralarında bulunduğu araştırmalarla 19 yüzyıldan beri oldukça iyi bir şekilde kayıt altına alınmış olsa da bu adaları çevreleyen okyanusta hala bir çok tür keşfedilmeyi bekliyor.
Deep Rover-2 150 metreden örnek alıyor. Fotoğraf: Adam Soule
13 Büyük volkanik adayı kapsayan Galapagos Takım Adaları, etraftaki deniz tabanından üç kilometre yüksekliğe sahip bir platform üzerinde yükseliyor. Bu platform ve yakınındaki derin deniz altı dağları üzerine detaylı ve yüksek çözünürlüklü örnekleme ve gözlem çalışmaları şimdiye kadar yapılamamıştı. Woods Hole Oşinografi Enstitüsü(WHOI) liderliğinde; uluslararası bir ekip tarafından modern araç ve ekipmanlarla geçtiğimiz ağustos ayında düzenlenen ve bu bölgedeki çeşitliliği gözler önüne seren üç haftalık keşif seferi bu konuda bir ilk oldu.
WHOI’de jeolog olan Adam Soule ayrıntıları bilinen adaların Galapagos’un sadece yüzde beş kadarını oluşturduğunu ve kalan kısmın henüz keşfedilmemiş olmasının yaptıkları işi ilginçleştirdiğini söyledi.
Bölgenin haritalanması ve gözlenmesi için M/V Alucia isimli gemiye çok ışınlı sonar ve WHOI’de tasarlanmış otonom denizaltı REMUS 600’e yan tarama sonarı yerleştirildi. Alucia’nın taşıdığı iki adet insanlı denizaltı -Deep Rover 2 ve Nadir- çalışmaları koordine ederken yüksek çözünürlüklü fotoğraflar WHOI-MISO isimli kamera sistemi tarafından çekildi.
Bu yüksek çözünürlüklü haritalama çalışmaları daha önce keşfedilmemiş yetmiş deniz altı dağını ortaya çıkardı. Denizaltı dalışlarıyla bu örnekler araştırma ekibi tarafından şu an laboratuvarda analiz edilmekte olan yüz elli kaya üç yüz de biyolojik örnek alındı. İlk alınan sonuçlar; bu dağların 26000 yıl önce yaşanan buzul çağında oluştuğu ve deniz seviyelerindeki düşüşle volkanik püskürmelerin artışı arasında bir bağlantı olduğu yönündeki hipotezleri destekler yönde. Ekipten Soule bu sonuçların adalardaki hayvanların evrimi konusuna da ışık tutabileceğini sözlerine ekledi.
Araştırılan bölgenin sefer öncesi ve sonrası(alt) batimetrik haritası. Harita: Adam Soule
Şimdiye kadar adaların volkanizmi üzerine çalışmalara kaynak olan örnekler hep karadan alınmış örneklerdi. Ekipten Dorsey Wanless bu çalışmanın temel amaçlarından biri su altı volkanik örnekleri toplamak olduğunu ve alınan örneklerin su altı ve yüzeyde gerçekleşen volkanik faliyetler arasında bağlantıyı sağlayacağnı söyledi. Wanless’in açıklamalarına ek olarak Dan Fornari yaptıkları çalışmanın platformun sadece onda birini kapsamasına rağmen inanılmaz bulgularla karşılaştıklarını söyledi.
Volkanik püskürmelerle oluşmuş lav yastıkları sert ve yumuşak mercanlara, tüy deniz yıldızlarına, midyelere ve anemonlara ev sahipliği yapıyor.  Fotoğraf: Adam Soule
Seferin sonuçları ayrıca UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Galapagos Deniz Rezervi’nin yönetimi konusunda da önemli bilgiler sağlayacak. Deniz altı dağları adeta balık ve deniz omurgasızlarıyla dolup taşıyor. Seferin öne çıkan sonuçlarından biri yeni kedibalığı türlerinin keşfedilmesi oldu. Video gözlemleri derin deniz sert mercanları, gorgonia gibi yumuşak mercanlar, kabuklular ve süngerler tarafından domine edilmiş zengin ve çeşitli habitatları gözler önüne serdi. Deniaz altı dağları, köpekbalıkları, kaplumbağa ve balina tüerleri için önemli birer durak da olan biyoçeşitlilik sıcak noktaları.
600 m derinlikte sedimanlar üzerinde yaşayan 50 cm büyüklüğünde bir fener balığı
Çeviren: Batuhan Çağrı Yapan
Kaynak:Â WHOI