Başkentimiz Ankara’nın en az konuşulan yanlarından birisi olan ekolojisine gelin yakından bakalım. Sanılanın aksine ikliminin ve toprağının çeşitliliğinden ötürü birçok bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapan Ankara, ülkemizde ekolojik açıdan önemli bir yere sahip.
Ankara, Türkiye’de bulunan üç floristik bölgenin (Avrupa-Sibirya, İran-Turan, Akdeniz) örneklerini barındıran önemli illerden birisidir. Kuzeyinde Karadeniz ikliminin ılıman ve yağışlı halleri etkisini gösterirken güneyde ise İç Anadolu’nun temel özelliklerinden olan step iklimi görünür. Ayrıca Ankara’nın güneyi Akdeniz ikliminden de özellikler bulundurur. Birçok değerli ekolojik sisteme sahip Ankara’da bu iklimsel ve jeolojik çeşitlilik canlı türlerinin çeşitliliğini de etkilemektedir.
Ankara Florası
İlçe adlarını birçok bitki türüne veren başkentimizde bitki çeşitliliği ve endemik türler oldukça fazladır. Ankara hem kuzeyindeki hem de güneyindeki ekolojik çeşitlilikle 2300’ü aşan sayıda doğal olarak yetişen taksona sahiptir. Bunların yaklaşık 400 tanesi Ankara sınırları içinde yetişen endemik bitkilerdir. En bilinen endemik türler arasında olan Sevgi Çiçeği son zamanlarda oldukça dikkat çeken bir bitkidir. Ağırlıklı olarak Gölbaşı’nda yetişen Sevgi Çiçeğinin, geçen sene Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin atılımıyla Ankara’ya ve Türkiye’nin diğer bölgelerine tanıtılması amaçlanmıştır.
Sevgi çiçeği (Centaurea tchihathefii)
Ankara çiğdemi (Crocus ancyrensis)
Beypazarı geveni (Astragalus beypazaricus)
Tuz Gölü
Tuz Gölü Türkiye’nin ikinci en büyük gölü ve dünyanın da en tuzlu ikinci gölüdür. Bölgede 85 kuş türü, 4 tanesi endemik 129 böcek türü, 15 memeli türü ve 38 tane endemik bitki türü bulunmaktadır. Konya, Aksaray ve Ankara’nın kesişiminde yer alan göl, birçok kuş türüne misafirlik yapmaktadır. Flamingo, angıt, kılıçgaga gibi kuşlarla beraber yağmurcunlar, turnalar, yaban kazları ve yaban ördekleri de gölde geniş topluluklar halinde yaşamaktadır. Bölgenin tuzcul yapısından ötürü endemik bitki toplulukları da oluşmuştur. Tuz Gölü uluslararası ölçütlere göre A sınıfı bir sulak alan olmasından ötürü biyolojik çeşitlilik açısından son derece önemlidir.
Nallıhan Kuş Cenneti
Nallıhan Kuş Cenneti 1959’da oluşmuş yapay bir ekosistemdir. İçinde bulundurduğu birçok kuş türü nedeniyle Kuş Cenneti olarak adlandırılmış olup 1994’te Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak belirlenmiş ve avcılık yasaklanmıştır. Avcılığın yasaklanmasıyla, nispeten az insan faaliyeti ve halkta farkındalık oluşturulması kuşlar için rahatça konaklayabilecekleri bir alan meydana getirmiştir. Nallıhan Kuş Cenneti’nde bugüne kadar yaklaşık 190 adet kuş türü gözlemlenmiştir. Bu kuşlar bölgede oluşan sazlıklar, söğütlükler, ılgınlarla, bozkır alanları ve kayalıklar gibi çok çeşitli yaşam alanlarında üremekte ve yaşamaktadırlar.
Ankara Yaban Hayatı
Başkentin hemen hemen her yerinde kara hayvanları olarak kurt, tilki, porsuk, tavşan, kokarca, gelincik, sincap; kuş olarak ise keklik, çil, toy, turna, çulluk, güvercin, üveyik, bıldırcın gibi canlılara rastlamak mümkündür. Daha nadir hayvanları görmek içinse şehrin jeolojik ve iklimsel durumuna bakmalıyız. Ankara’nın güneyine baktığımızda step ikliminin özelliklerini rahatça görebiliyoruz. Bölgede yaşam bu sebeple daha kısıtlı ama onun aksine şehrin kuzeyinde Karadeniz ikliminin ılıman ve yağışlı hallerinden kaynaklı birçok orman ve yaban hayatına elverişli bölge var. Çubuk, Kızılcahamam, Çamlıdere, Ayaş, Güdül, Beypazarı yani genel olarak Ankara’nın kuzey ilçelerinde bu elverişli ortam yaban hayvanlarına popülasyonlarını artırma fırsatı tanıyor.
Boz Ayı
Ankara’nın yaban hayatında şu ana kadar boz ayı, kızıl geyik, kurt, tilki, çakal, domuz, kartal, akbaba ve şahin gibi türler görülmüş ve fotoğraflanmıştır. Şehrin kuzey kısımlarında vaşak popülasyonu olduğu biliniyor. Önceden tehlike altında olan vaşakların hem insanların bilinçlenmesiyle hem de alınan önlemler sayesinde son yıllarda popülasyon sayısı artmıştır.
Kızıl Geyik
Ankara’nın kuzeyindeki akarsu ve baraj göllerinin oluşturduğu sulak alanlarda sazan, alabalık, tatlı su midyeleri, yengeç, kaplumbağa gibi suda yaşayan canlılar ile karabatak, yaban ördeği, yaban kazı ve su tavuğu gibi kuşlar da yaşayabilmektedir. Ayrıca birçok bozkır alanında atmaca, kartal ve şahin türleri görülebilir.
Her geçen gün daha da betonlaşan başkentimizde dikkate değer birçok alan var. Hepsini yazsak bitiremeyeceğimizi belirtmeliyiz. Bu “gri” diye adlandırılan başkentimizde sanılanın aksine sayamayacağımız kadar doğal güzellik var. Başkentimiz sandığımızdan çok daha fazla türe ev sahipliği yapıyor.
Bugünlerde Kaz Dağları gibi güzide bir bölgemizde hala ekonomik çıkarlar uğruna yapılan tahribatlar bizlere bunun diğer bölgelerimizdeki yaşam alanlarına da yapılabileceğini hatırlatmalı. Bunun yanı sıra ülkemizdeki çarpık kentleşme ve bencil bir anlayışla betonlaşma da doğayı katleden unsurlar arasında yer almaktadır. Türkiye’deki her ekolojik hazineye sahip çıkmalıyız. İllerimizdeki sayısız güzellikleri bilmemiz, onları korumamız yolundaki ilk adımdır. Anadolu ve Trakya’nın evimiz olduğu bilinciyle bu topraklarda betonlaşma yarışına ve çıkar uğruna doğanın katledilmesine göz yummamalıyız.
Başkentimizin önemli konumlarından okulumuz ODTÜ’nün doğası hakkında bilgi sahibi olmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Yazar: Zeynep Fesiha Yavuz
Editör: Cengizhan Öztürk
Referanslar
Ankara Valiliği Bilgi İşlem Web Büro. (n.d.). İklimi. Retrieved February 19, 2021, from http://ankara.gov.tr/iklimi
Demirci, Z. (2020, August 22). Yaban hayatı GÖZLEMCISI ve Fotoğrafçısı emre SEYHAN ILE Özel röportaj. Retrieved February 19, 2021, from https://www.ankaramasasi.com/haber/99768/yaban-hayati-gozlemcisi-ve-fotografcisi-emre-seyhan-ile-ozel-roportaj
Endemi̇k bi̇tki̇ler i̇çi̇n büyükşehi̇r’den farkindalik ataği. (n.d.). Retrieved February 19, 2021, from https://www.ankara.bel.tr/haberler/endemik-bitkiler-icin-buyuksehirden-farkindalik-atagi/
Kaymakamlığı, N. (n.d.). Kuş Cenneti. Retrieved February 19, 2021, from http://www.nallihan.gov.tr/kus-cenneti
Kurt, L., Özdemir, E., Özbey, B. G., & Bölükbaşı, A. (2020, November 10). Ankara’ya Özgü BITKILERLE TANIŞALIM. Retrieved February 19, 2021, from https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ankaraya-ozgu-bitkilerle-tanisalim
Köroğlu, A. (2012). ANKARA’DA YAYILIŞ GÖSTEREN ENDEMİK bi̇tki̇ler. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (10), 161-170. doi:10.22520/tubaked.2012.0008
Müdürlüğü, A. (n.d.). Tuz Gölü ve Flamingolar. Retrieved February 19, 2021, from http://www.aksaray.gov.tr/tuz-golu-ve-flamingolar
Tvk.csb.gov.tr/. (n.d.). Tuz Gölü – tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü. Retrieved February 19, 2021, from https://tvk.csb.gov.tr/tuz-golu-i-400#:~:text=Tuz%20G%C3%B6l%C3%BC%2C%20flamingolar%C4%B1n%20%C3%BClkemizdeki%20en,A%20s%C4%B1n%C4%B1f%C4%B1%20bir%20sulak%20aland%C4%B1r
YABAN HAYATI. (n.d.). Retrieved February 19, 2021, from https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ankara/turizmaktiviteleri/yaban-hayati-2
Comments